Nowy projekt ustawy o ochronie sygnalistów, przedstawiony 06 marca 2024 roku, zasługuje na szczególną uwagę, gdyż rząd Donalda Tuska zaproponował w nim szereg zmian w stosunku do poprzedniego projektu ustawy.
Jakie zmiany wprowadza projekt ustawy o sygnalistach z marca 2024 r.?
Analizując projekt ustawy, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych nowości.
Po pierwsze, dokonano zmiany nazwy ustawy. Nowy projekt zakłada, że będzie to „ustawa o sygnalistach”, co należy postrzegać jako dobry kierunek, gdyż cała regulacja jest kojarzona z pojęciem „sygnalisty”, podczas gdy poprzedni projekt nie używał tego pojęcia ani razu.
Po drugie wprowadzono szereg zmian w stosunku do poprzedniego projektu przedstawionego przez rząd PiS, tj:
- Rozszerzenie zakresu regulacji ustawy o ochronie sygnalistów poza minimalne wymogi dyrektywy UE, aby obejmowała ona również naruszenia dotyczące praw i wolności człowieka i obywatela, korupcji, handlu ludźmi oraz prawa pracy;
- Zmiana momentu, o od którego sygnaliście przyznaje się ochronę. Zgodnie z nowym projektem następuje do od chwili złożenia zgłoszenia lub dokonania jego publicznego ujawnienia;
- Jasne stwierdzenie, że zarówno zgłoszenia wewnętrzne i zewnętrzne, mogą być realizowane anonimowo. Ustawa nadal nie wprowadza obowiązku przyjmowania zgłoszeń anonimowych, ale wskazuje, że:
- Ustawy nie stosuje się do zgłoszeń anonimowych, jeżeli dany podmiot nie zdecydował się na przyjmowanie zgłoszeń anonimowych;
- Procedura postępowania ze zgłoszeniami anonimowymi musi zostać opisana w wewnętrznej procedurze zgłoszeń wewnętrznych, niezależnie od tego, czy dany podmiot zdecydował się na ich rozpatrywanie czy nie.
- Określenie, że sygnaliście, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych ma prawo do odszkodowania w wysokości nie mniejszej niż 12-krotność przeciętnego wynagrodzenia oraz prawo do zadośćuczynienia.
- Doprecyzowanie sposobu obliczania liczby 50 osób zatrudnionych w podmiocie prawnym, warunkującej obowiązek wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych. Ustawa wprowadza mechanizm kalkulacji 50 osób w przeliczeniu na pełne etaty wg stanu na 1 stycznia lub 1 lipca danego roku.
- Określenie terminu wejścia w życie ustawy na 3 miesiące od daty publikacji, z wyjątkiem postanowień dotyczących zgłoszeń zewnętrznych, które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Kiedy wejdzie w życie ustawa o sygnalistach 2024 r?
Zgodnie z informacjami medialnymi polityków obozu rządzącego, ustawa u sygnalistach powinna zostać uchwalona w pierwszym kwartale 2024 r. obecnie projekt ustawy jest na etapie prac z Stałym Komitecie Rady Ministrów.
