Dyrektywa o sygnalistach z dnia 23.10.2019 r. weszła w życie w państwach Unii Europejskiej już w grudniu 2021 r. Pracodawcy z sektora publicznego oraz prywatnego, którzy zatrudniają minimum 50, a nie więcej niż 250 osób, są zobligowani do zaimplementowania systemu wdrażania zgłoszeń o różnego rodzaju nieprawidłowościach do dnia 17 grudnia 2023 r. (spółki zatrudniające ponad 250 pracowników były zobowiązane do wdrożenia systemu do 17 grudnia 2021 r.)
Co ważne: podmioty takie jak: sektory bankowe, fundusze inwestycyjne, domy maklerskie, zakłady ubezpieczeń oraz towarzystwa emerytalne muszą posiadać taki system niezależnie od ilości osób jakie zatrudniają, natomiast firmy zatrudniające poniżej 50 pracowników mogą dobrowolnie ustalić kanał wewnętrznych zgłoszeń.
W Polsce projekt ustawy o sygnalistach zawiera przepis (Art. 60), który wprowadza sankcję karną - może ona być karą grzywny, karą ograniczenia wolności czy też nawet karą pozbawienia wolności na okres do lat 3. Sankcje te mają być nałożone indywidualnie, na osoby fizyczne zarządzające daną firmą, a nie na podmiot zatrudniający.
W dyrektywie są opisane również kary dotyczące sygnalistów, którzy dopuszczają się kłamstw, zgłaszając nieprawdziwe nadużycia i przewinienia. Whistleblower podlega wówczas identycznym sankcjom karnym - karze grzywny, ograniczenia wolności czy też pozbawienia wolności do lat 3. Co jednak istotne - sankcje te są wdrażane w życie tylko wtedy, gdy udowodni się, że sygnalista z premedytacją sfabrykował dowody bądź chciał kogoś skrzywdzić swoim zgłoszeniem. Jeżeli po weryfikacji jego skargi okaże się, że nie narusza ona prawa, jednak miał on prawo podejrzewać, że tak jest - wówczas nie musi obawiać się żadnych konsekwencji. Chodzi jedynie o wykluczenie możliwości wykorzystywania ustawy dla sygnalistów, jako narzędzia do rozwiązywania prywatnych interesów jednostki oraz skrzywdzenia kogoś umyślnie.
Projekt informuje również kto jeszcze może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Są to osoby, które:
- utrudniają dokonania zgłoszenia
- chcą zemścić się na sygnalistach, bądź ich nastraszyć
- naruszają zasady całkowitej poufności, która jest gwarantowana sygnalistom
